Categorie: Uitrusting

Veel beginnende gitaristen vragen zich af: maakt de houtsoort van mijn gitaar uit voor het geluid? Zeker wanneer je je eerste instrument gaat kopen, vliegen termen als “spruce top”, “mahogany body” of “maple neck” je om de oren. Logisch dat je je afvraagt of je daar nu al op moet letten.

Het korte antwoord? Het hangt ervan af. En het hangt vooral af van welk type gitaar je kiest. Bij een akoestische gitaar speelt de houtsoort een grotere rol in het geluid. Bij een elektrische gitaar is het effect veel kleiner.

In dit artikel lees je precies hoe het zit. Zo weet je waarop je als beginner wél en niet hoeft te letten.

Hoe houtsoorten werken in gitaren

In de gitaarwereld hoor je vaak de term tonewood. Daarmee bedoelen we houtsoorten die invloed hebben op de klank van het instrument.

Bij een akoestische gitaar is het bovenblad (de top) het belangrijkste onderdeel. Dit deel trilt mee met de snaren en bepaalt zo voor een groot deel het karakter van het geluid. Ook de zij- en achterkant (body) en de hals dragen bij, maar in mindere mate.

Bij een elektrische gitaar werkt het anders. Daar komt het geluid vooral uit de pickups, de elektronica en de versterker. De body is meestal van massief hout (solid body), dat nauwelijks meetrilt. Toch kan het soort hout subtiele verschillen geven in sustain en attack, maar dat is voor een beginner zelden hoorbaar.

Ook de hals en toets kunnen nog kleine invloeden hebben op het speelgevoel en de respons, maar opnieuw: pas echt merkbaar voor wie al wat ervaring heeft.

Verder is er bij akoestische gitaren verschil tussen laminaat (samengesteld hout) en massief hout. Een massieve top klinkt doorgaans rijker en voller, en verbetert naarmate de gitaar ouder wordt. Laminaat is goedkoper en minder gevoelig voor klimaatwisselingen, maar levert meestal minder levendig geluid op.

Meer weten over de opbouw van akoestische gitaren? Kijk dan eens naar onze pagina over akoestische gitaren.

Invloed van hout op akoestische gitaren

Bij een akoestische gitaar bepaalt het hout grotendeels het klankkarakter. De snaren brengen het bovenblad in trilling, en dat resoneert weer via de body. Hier speelt het materiaal dus echt een rol.

Bovenblad (top)

Het bovenblad is het belangrijkste onderdeel voor de klank. Hier vind je vaak de volgende houtsoorten:

• Spruce (sparrenhout)
  Veruit het meest gebruikt. Spruce geeft een helder, sprankelend geluid en heeft veel dynamisch bereik. Ideaal voor bijna alle stijlen.
• Cedar (cederhout)
  Warmer en zachter van toon dan spruce. Populair bij fingerstyle-spelers vanwege het directe respons en de warme klank.

Zij- en achterkant

Hoewel het bovenblad de meeste invloed heeft, dragen zij- en achterkant ook bij aan het totaalgeluid. Hier zijn enkele veelgebruikte houtsoorten:

• Mahonie
  Geeft een droog, gefocust mid-geluid. Helpt om het geluid strak en duidelijk te houden.
• Palissander (rosewood)
  Rijk en vol met uitgesproken lage en hoge frequenties. Geeft een wat luxer, complexer geluid.
• Koa
  Visueel prachtig. Klankmatig ergens tussen mahonie en palissander. Helder, met warme boventonen die zich ontwikkelen naarmate de gitaar ouder wordt.

Massief of laminaat

Bij veel beginnersmodellen zijn de zij- en achterkant van laminaat gemaakt. Dat is prima, zolang het bovenblad maar massief is. Een massieve top maakt namelijk het grootste verschil in klank en volume.

Als beginner hoor je waarschijnlijk nog niet alle nuances tussen bijvoorbeeld mahonie en palissander. Maar het verschil tussen laminaat en massieve top zul je wél merken.

Praktische tip

Besteed je budget liever aan een goede bouwkwaliteit en speelcomfort dan aan exotische houtsoorten. Een degelijke gitaar met een massieve top is een uitstekende keuze om op te leren spelen.

Tip: Gebruik eventueel onze gitaarvergelijker om verschillende modellen en houtcombinaties makkelijk naast elkaar te zetten.

Invloed van hout op elektrische gitaren

Bij elektrische gitaren speelt de houtsoort een veel kleinere rol in het uiteindelijke geluid. Dat komt doordat het geluid hier vooral wordt opgepikt door de pickups en vervolgens wordt gevormd door de elektronica en je versterker.

Body

Elektrische gitaren hebben meestal een massieve body van hout. Dit hout resoneert nauwelijks en beïnvloedt het geluid minimaal, al kunnen subtiele verschillen hoorbaar zijn in sustain en attack.

Enkele veelgebruikte body-houtsoorten:

• Alder
  Evenwichtig, met een volle middenklank. Veel gebruikt bij Fender-gitaren.
• Swamp ash
  Lichtgewicht hout met sprankelende hoge tonen en een sterke attack.
• Mahonie
  Warm en rijk, met sterke middentonen en lange sustain. Vaak te vinden bij Gibson-gitaren.
• Basswood
  Licht en neutraal. Wordt vaak gebruikt in betaalbare modellen en moderne gitaren.
• Maple top (gecombineerd met mahonie)
  Toegevoegd voor extra helderheid en bite. Bekend van bijvoorbeeld Les Paul-stijl gitaren.

Hals en toets

De hals en toets kunnen invloed hebben op het speelgevoel en subtiel op de attack van het geluid.

• Maple hals
  Helder, snel reagerend.
• Mahonie hals
  Warmer en voller.
• Rosewood toets
  Warm en soepel speelgevoel.
• Maple toets
  Helderder geluid, iets snappier in attack.

Hoe belangrijk is dit voor beginners?

Voor een beginner is het verschil tussen deze houtsoorten nauwelijks hoorbaar. Pickups, versterkerinstellingen, snaarkeuze en speelstijl bepalen veruit het grootste deel van je sound.

Daarom is het verstandiger om bij je eerste elektrische gitaar vooral te letten op:

• De kwaliteit van de pickups
• De betrouwbaarheid van de hardware
• Het speelcomfort van de hals

De keuze voor een bepaalde houtsoort mag je gerust laten afhangen van budget en uiterlijk.

Meer weten over het kiezen van een elektrische gitaar? Bekijk onze uitgebreide gids: elektrische gitaren kopen.

Wat wél belangrijk is voor beginners

Als je begint met gitaarspelen, zijn er andere factoren die veel belangrijker zijn dan de gebruikte houtsoort. Hierop kun je beter letten:

Speelcomfort

Hoe prettig de gitaar in de hand ligt, bepaalt of je graag oefent. Let op:

• Het halsprofiel: past dit bij jouw handgrootte?
• De afwerking van de hals: glad en prettig?
• Het gewicht van de gitaar (zeker bij elektrische modellen)

Actie

De afstand tussen de snaren en de hals (actie) bepaalt hoe makkelijk je de snaren indrukt. Te hoge actie maakt spelen vermoeiend, te lage actie kan zorgen voor fretbuzz.

Bouwkwaliteit

Een stabiel gebouwde gitaar blijft beter op stemming en voelt betrouwbaarder aan. Let op:

• Goed werkende stemmechanieken
• Rechte hals zonder kromming
• Netjes afgewerkte frets

Elektronica (bij elektrische gitaren)

Bij elektrische gitaren hebben de pickups en elektronica veel meer invloed op het geluid dan de houtsoort.

• Kies voor degelijke pickups, liefst van een bekend merk
• Controleer of de elektronica stil is (geen gekraak bij draaien van knoppen)

Akoestisch: massieve top

Bij akoestische gitaren is het vooral belangrijk dat het bovenblad massief is. Dit geeft op termijn een mooier, voller geluid.

Samenvattend

Investeer liever in een goed bespeelbare, stabiele gitaar dan in “het perfecte hout”. Een gitaar die lekker speelt, motiveert je om meer te oefenen – en daar haal je uiteindelijk het meeste plezier uit.

Tip: Bekijk eens de starterspakketten als je in één keer een complete beginnersset wilt aanschaffen, of lees wat je allemaal nodig hebt in Wat heb je nodig.

Samenvatting en praktische tips

Voor wie net begint met gitaarspelen, is de keuze van de houtsoort geen doorslaggevende factor. Natuurlijk hebben verschillende houtsoorten hun eigen karakter:

• Bij akoestische gitaren speelt het bovenblad (liefst massief) de belangrijkste rol. Zij- en achterkant voegen subtiel kleur toe.
• Bij elektrische gitaren zijn het vooral de pickups, elektronica en versterker die het geluid bepalen. Het hout van de body heeft slechts een klein effect.

Waar moet je dan wél op letten?

• Kies een gitaar die lekker speelt en prettig in de hand ligt.
• Let op bouwkwaliteit, stemming, en afwerking.
• Bij akoestisch: geef prioriteit aan een massieve top.
• Bij elektrisch: besteed meer aandacht aan pickups en versterker.

Laat je dus niet te veel leiden door marketingverhalen over exotische houtsoorten. Als beginner is het belangrijker dat je enthousiast blijft en veel speelt. Een goed gekozen, prettig spelende gitaar helpt je daar het meest bij.

Veel plezier met je eerste gitaar!

Klinkt jouw gitaar opeens minder zuiver? Hoor je een vervelend gerammel of gezoem bij bepaalde noten? Dan heb je waarschijnlijk last van fretbuzz. Dit gebeurt wanneer de snaren tegen de frets trillen in plaats van vrij te klinken. Gelukkig is fretbuzz meestal goed op te lossen.

In dit artikel leggen we uit hoe je de oorzaak van fretbuzz kunt achterhalen en wat je eraan kunt doen. Van het controleren van je hals en frets tot het verbeteren van je speeltechniek, met deze tips krijg je jouw gitaar weer netjes klinkend.

Diagnose: waar komt fretbuzz vandaan?

Als je snaren rammelen of zoemen tegen de frets, kan dat verschillende oorzaken hebben. Om het probleem goed op te lossen, moet je eerst uitvinden waar het vandaan komt. Met de volgende stappen kun je systematisch onderzoeken wat er aan de hand is.

Open snaar en gevingerd controleren

Speel elke snaar eerst los (open) en luister of je daar al rammelen hoort. Doe dit vervolgens ook terwijl je op verschillende frets speelt. Zo ontdek je of het probleem alleen bij bepaalde frets of snaren optreedt, of over de hele hals.

Controleer de halsdoorbuiging (neck relief)

De hals van je gitaar hoort licht gebogen te zijn. Als de hals te recht staat of zelfs bol naar achter buigt (backbow), raken de snaren sneller de frets.

Zo controleer je dit:

• Druk de laagste snaar in op de eerste en de laatste fret tegelijk.
• Kijk ter hoogte van de 7e tot 9e fret of er ruimte zit tussen de snaar en de frets.
• Een kleine opening (ongeveer een halve millimeter) is normaal. Zit er geen ruimte tussen, dan is de hals waarschijnlijk te recht.

Meet de actie

De “actie” is de afstand tussen de snaren en de frets. Als deze afstand te klein is, krijg je sneller fretbuzz.

Zo meet je het:

• Pak een liniaal of voelermaten.
• Meet de afstand tussen de bovenkant van de 12e fret en de onderkant van de snaar.
• Voor elektrische gitaren is ongeveer 1,5 tot 2 mm gebruikelijk, voor akoestische gitaren iets hoger (2 tot 2,5 mm).

Inspecteer de frets

Soms zijn niet de snaren het probleem, maar de frets zelf. Een fret die iets hoger ligt dan de rest zorgt voor buzz op de frets ervoor.

Hoe controleer je dit:

• Gebruik een “fret rocker” of een rechte liniaal over drie frets tegelijk.
• Wiebelt de liniaal? Dan is er een ongelijke fret.

Controleer snaren en techniek

Tot slot kunnen je snaren en speeltechniek een rol spelen:

• Oude of versleten snaren geven sneller buzz.
• Te dunne snaren buigen makkelijker, wat sneller tot fretbuzz leidt.
• Speel je met harde slagen of druk je te zacht op de frets? Ook dan ontstaat er sneller buzz.

Door deze vijf punten systematisch na te lopen, weet je meestal precies wat er aan de hand is. In de volgende sectie leggen we uit hoe je elk probleem kunt aanpakken.

Oplossingen per oorzaak

Als je eenmaal weet wat de oorzaak van de fretbuzz is, kun je gericht aan de slag. Hieronder lees je hoe je de meest voorkomende problemen oplost.

Halsdoorbuiging aanpassen

Een veelvoorkomende oorzaak van fretbuzz is een te rechte hals of zelfs een lichte backbow. Dit kun je corrigeren met de truss rod (halspen).

Wat doet de truss rod?

De truss rod zorgt ervoor dat je de kromming van de hals kunt bijstellen:

• Bij te weinig relief (te rechte hals of backbow) draai je de truss rod linksom (tegen de klok in) om de hals iets meer kromming te geven.
• Bij te veel relief (te bolle hals) draai je de truss rod rechtsom (met de klok mee).

Hoe pas je het aan?

• Draai de truss rod in kleine stapjes, maximaal een kwart slag per keer.
• Laat de gitaar daarna even rusten, zodat het hout zich kan aanpassen.
• Controleer opnieuw de halsdoorbuiging zoals in de diagnose uitgelegd.

Actie verhogen

Als je actie te laag staat, raken de snaren sneller de frets. Dit kun je verhelpen door de actie iets te verhogen.

Elektrische gitaar

Bij elektrische gitaren verstel je de hoogte van de snaren via de brugzadels:

• Gebruik een passende inbussleutel.
• Draai de schroefjes op het zadel iets omhoog.
• Controleer telkens of de buzz verdwenen is en of het speelcomfort nog goed is.

Akoestische gitaar

Bij akoestische gitaren moet je vaak de saddle aanpassen:

• Als je een uitneembare saddle hebt, kun je deze verhogen met een shim (dun plaatje).
• Bij vaste saddles of als je meer speling wilt, kun je overwegen de saddle te vervangen door een iets hogere.

Let op: als je twijfelt, laat dit werk liever door een gitaarbouwer of -technicus uitvoeren.

Frets egaliseren

Ongelijke frets veroorzaken vaak plaatselijke fretbuzz. Dit probleem kun je oplossen door de frets te egaliseren (“fret leveling”).

Wanneer moet je frets egaliseren?

• Als je bij het controleren met een fret rocker beweging opmerkt.
• Als de fret zichtbaar hoger of lager ligt dan zijn buren.

Hoe werkt fret leveling?

• Met een vlakke vijl of speciale fret leveling tool schuur je de frets tot ze gelijk liggen.
• Daarna gebruik je een crowning tool om de fret weer mooi rond te maken.
• Tot slot polijst je de frets voor soepel speelcomfort.

Fret leveling is specialistisch werk. Als je hier geen ervaring mee hebt, is het verstandig dit door een professional te laten doen.

Snaren vervangen

Oude of versleten snaren kunnen sneller fretbuzz veroorzaken. Dit komt doordat ze vlakke plekken of oneffenheden ontwikkelen.

Wanneer moet je snaren vervangen?

• Als ze zichtbaar dof of verkleurd zijn.
• Als je merkt dat ze sneller zoemen of ratelen.
• Bij twijfel: vervang ze preventief elke paar maanden, afhankelijk van hoe vaak je speelt.

Welke snaren zijn geschikt?

• Voor standaard stemmingen: gebruik normale snaarsterktes.
• Voor drop tunings of lagere stemmingen: kies iets dikkere snaren. Deze geven meer spanning en minder kans op buzz.

Techniek verbeteren

Soms ligt het niet aan de gitaar, maar aan je speeltechniek. Kleine aanpassingen kunnen dan al veel verschil maken.

Fretdruk

• Zorg dat je je vinger net achter de fret plaatst, niet te ver naar achter.
• Druk stevig genoeg om zuiver contact te maken, maar niet onnodig hard.

Slagtechniek

• Speel met gecontroleerde aanslagen.
• Vermijd te harde slagen, vooral op de lagere snaren.
• Experimenteer met je plectrum en hoe je het vasthoudt.

Controleer nut en hardware

Tot slot kunnen andere onderdelen van je gitaar fretbuzz veroorzaken:

Nut (kam bij de kop)

• Controleer of de snaren in de sleuven goed liggen.
• Als een sleuf te diep is, kan de snaar al bij de eerste fret buzz geven.
• Tijdelijke oplossing: een klein stukje papier onder de snaar in de sleuf.
• Permanente oplossing: de nut laten vervangen of laten opvullen door een technicus.

Losse hardware

• Controleer of alle schroeven vastzitten (brug, stemmechanieken, strap pins).
• Een rammelend onderdeel kan fretbuzz nabootsen.

Door deze oplossingen stap voor stap toe te passen, kun je de meeste oorzaken van fretbuzz verhelpen.

Preventie: hoe voorkom je fretbuzz?

Fretbuzz helemaal voorkomen is natuurlijk het beste. Met een paar eenvoudige gewoontes en controles houd je je gitaar in topconditie.

Regelmatig onderhoud

Laat je gitaar regelmatig afstellen, zeker als je veel speelt of wisselt tussen verschillende stemmingen. Een jaarlijkse professionele setup helpt om de halsdoorbuiging, actie en fretconditie op peil te houden.

Stabiele luchtvochtigheid

Gitaren van hout reageren sterk op veranderingen in temperatuur en luchtvochtigheid. Schommelingen kunnen de hals vervormen of de frets laten uitsteken.

• Bewaar je gitaar bij voorkeur in een ruimte met een constante luchtvochtigheid van ongeveer 45-55 procent.
• Gebruik indien nodig een luchtbevochtiger of -ontvochtiger in je gitaarhoes.

Geschikte snaren kiezen

Gebruik snaren die passen bij je speelstijl en stemming:

• Standaardstemming: normale snaarsterktes.
• Drop tuning of lage stemming: kies dikkere snaren voor voldoende spanning.
• Vervang je snaren op tijd, voor ze versleten raken.

Let op stemgedrag

Wanneer je vaak van stemming wisselt (bijvoorbeeld van standaard naar drop D of C), verandert de spanning op de hals. Controleer na zo’n wissel altijd of de halsdoorbuiging en actie nog goed zijn.

Speeltechniek onderhouden

Ook bij het spelen zelf kun je fretbuzz voorkomen:

• Druk met voldoende kracht net achter de fret.
• Houd je aanslag gecontroleerd.
• Experimenteer met verschillende plectrums en slagtechnieken.

Met deze tips blijft je gitaar in goede conditie en houd je fretbuzz zoveel mogelijk buiten de deur.

Samenvatting & vervolgstappen

Fretbuzz kan verschillende oorzaken hebben. Gelukkig is het met een systematische aanpak meestal goed te verhelpen. Hier nog even de belangrijkste punten op een rij:

1. Diagnose: Speel alle snaren open en gevingerd. Controleer halsdoorbuiging, actie, frets, snaren en je speeltechniek.
2. Halsdoorbuiging aanpassen: Met kleine stappen de truss rod bijstellen voor de juiste kromming.
3. Actie verhogen: Brugzadels of saddle aanpassen als de snaren te laag staan.
4. Frets egaliseren: Bij ongelijke frets professioneel fret leveling overwegen.
5. Snaren vervangen: Gebruik passende, nieuwe snaren met voldoende spanning.
6. Techniek verbeteren: Zorg voor gecontroleerde fretdruk en aanslag.
7. Hardware controleren: Check de nut en losse onderdelen.

Wanneer naar een professional?

Sommige aanpassingen kun je prima zelf doen. Denk aan het vervangen van snaren, het afstellen van de brug of kleine aanpassingen aan je speeltechniek.

Bij ingrijpendere zaken zoals het bijstellen van de truss rod, fret leveling of het vervangen van de nut is het verstandig om een ervaren gitaartechnicus in te schakelen.

Met deze kennis en tips kun je zelf aan de slag om fretbuzz te voorkomen of op te lossen. Zo klinkt jouw gitaar weer optimaal en speel je met meer plezier.

FAQ